Yöresel Şiveler Sözlüğü
Yöresel Şiveler Sözlüğü
BÜTÜN BÖLGELERİN ŞİVESİ(AĞZI) SÖZLÜĞÜ
Yöresel şiveler sözlüğü, internet ortamında bulunan bütün yöresel şivelerin ve sözlüklerinin sadece bir konu altında birleşmesidir. Bölgelere göre (Akdeniz, Karadeniz, Ege……) oluşturulmuş yöresel sözlükte bulunan kelimeler ve hangi anlamda kullanıldıkları tamamen sizlerin desteği ile oluşturulmuştur. Kulağa eğlenceli gelen kelimeler bir hayli fazla. Eminiz hiç duymadığınız çok kelime ile karşılaşacaksınız. Sizde konumuzun altına yorum yaparak eklemek istediğiniz yöresel kelimeyi ve açıklamasını yazabilirsiniz. Biz de yazdığınız kelimeyi ve açıklamasını bu sayfaya ekleriz. İlginiz ve emeğiniz için teşekkür ederiz.
AKDENİZ BÖLGESİ
Abo = hayret ifadesi
anarya = arka geri
araya gitmek = ziyan olmak
asortmen = esofman
banadura = domates
barnak = parmak
bayaktan = az önce
bici bici = su muhallebisi
bider = tohum
bocit = bakir sürahi (sonradan alüminyuma döndü)
böcük = küçük böcek
böyü = zehirli örümcek
cere = kulplu testi
cibindirik = cibinlik
cillop = piril piril
cinik = ufak
cilk = çürük
cıncık = cam
cırlazmak = mizikçilik yapmak
cülük = civciv
çağırdak = çekirdek
çul = kilim yer yaygisi
deel mi = degil mi
dene = tane
demikten = biraz önce
deyha = iste orada
dezze = teyze
dad = lezzet
dandik = ise yaramaz
davsan = tavsan
Böğür: Yan taraf
Cinatı: Bisiklet
Çitil: Fidan
Çor: Öksürük
Duluk: Avurt
Ecer: Yeni
Gallep: Güvercin
Göde: Şişman
İlende: Reçel
Kahke: Simit
Kürrük: Sıpa, tay
Mucuk: Sivrisinek
Pöhrek: Lağım
Kömbe: Çörek
Püsük: Kedi
Hapap: Takunya
Gavas: Belediye zabıtası
Mırık: Çamur
Mırtık: Güvercin besleyen
Puharı: Baca Sohum: Lokma
Şeş: Tülbent
Taydaş: Akran
Tahıldak: Olgunlaşmamış incir
Teh: Üzüm kurusu
Tuman: Don
Veleme: Zifaf yemeği
Yörep: Meyilli
EGE BÖLGESİ
akideş=arkadaş
eyi=iyi
ükü=uyku
goşu=komşu
gelip duru=gelmeye devam ediyor anlamında.
bakıp duru=bakmaya devam ediyor anlamında.
vb. çoğaltılabilir.
bazar ekmeği= normal somun ekmek
ev ekmeği = evde yapılan ekmek.
aleksan =ali ihsan
ımızan=ramazan
vere – habire, devamlı anlamında kullanılıyor.
zere – demekki, yada onun için anlamında kullanılıyor.
hayat – bahçe
sekemek – basamak
eşik – balkon
yunmak- yıkanmak
Hindi – Şimdi
badırdamak – boş boş konuşmak
Domat = Domates
Gevrek- Simit
Çiğdem -Ayçekirdeği
Kaktırıver – ittirmek
hönkürü – Orada
negıda – Ne kadar ?
Huncacık – birazcık, şu kadarcık
cımık – azıcık
ha dendi – haydi
badılcan – Patlıcan
Gevrek: Simit
Domat: Domates
Klorak: Çamaşır suyu
Çiğdem: Çekirdek
Bardacık: İncir
Asfalya: Sigorta
Andaç: Yıllık
Düzgü: Kalemtraş
Bâmak : Parmak
Bâça: Bahçe
Baken : Bakayım
Barbar: Beraber, birlikte
Bazar ekmeği: Somun ekmeği
Bılla : Abla
Bubalık : Babalık,kirve
Bozdan: Bozdoğan (Aydın’ın ilçesi)
Billor : Bardak
Bişe : birşey
Biyo : Bir defa
Bene : bana
Beni bak biyo: Bana bak bir
Badılcan : Patlıcan
Bölce : Börülce
Bunna : Bunlar
Bayı: Bayağı güzel
Biliyon : Biliyorsun
Bengizi atmak: Benizi atmak
Bazlama : Saçta yapılan ekmek türü
Bılantı : Bulantı
Babıç : Pabuç Ayakkabı
Bodiye : Önlük
Bööle : Böyle
Böyün : Bugün
Buğdey : Buğday
Buymak: Üşümek
Bülüç: Piliç
Bürgü : Tülbent, örtü
Bısat : İç çamaşırı
Berengarı : Şöyle böyle
Çininde : Omuzunda
Çitme: Panjur?
Coccem : Çocuğum
Çorçocuk: Çoluk çocuk
Cuvare : Sigara
Celeb : Canlı Hayvan ticareti yapan kimse
Cevcev : Havanın sıcak zamanı (ışcan cevcevi)
Camız : Manda
Caka : Fiyaka
Carcür: Fermuar, (şarjör)
Çengiz : Gelin çeyizi
Cavır : Gavur – Yaban – El
Çilbir : Yulara bağlanan ip
Çalıkakıcı : Efelerin yanındaki yardımcılar
Çanak: Tabak
Çavış: Çavuş, huni
Çömeşmek: Çömelmek
Dolupduru : Dolu, dolmuş
Dabıyatsız: Görgüsüz
Darı: Mısır
Darıekmeği: Mısır ekmeği
Davın çıksın : Beter olsun
Dayıbaşı: İşçilerin başındaki şef
Dilbar: Güzelim
Dikelmek : Ayakta durmak
Dinelmek : Ayakta durmak
Düve: Dişi buzağı
Dığan: Tava
Dooru : Doğru
Domat: Domates
Doktur: Doktor
Deyon : Diyorsun
Daşımak : Taşımak
Düşünüpduru : Düşünüyor
De gidi: De git.., ünlem
Dibek : İçinde kahve dövülen taş yada ağaçtan havan
Dirgen: Çatal
Durupduru : duruyor
Depmek : Doldurmak, itelemek
Donguz : Domuz
Deştiman : Köy bekçisi
Dalgan : Isırgan otu
Darak : Tarak
Düzgü: Kalemtıraş
Enee : Şaşkınlık hali
Enik : yavru
Emme : Ama, lakin
Eye : Eğer, yemin etmek
Efe : Mert, yiğit kişiler.
Emmi : Amca
Evlek : Küçük tarla, arsa
Eyi: İyi
Evermek : Evlendirmek
Edivermek : Etmek, yapmak
Endele : Elindeki, elindekileri
Enemganam: Alt tarafı, oldu olacak..
Endeki : Elindeki, şuradaki
Engastan: Yalandan, şakadan
Eşortman: Eşofman
Erinme : Sıkılmak, üşenmek
Filcan : Fincan
Fuzuli : Gereksiz, lüzumsuz
Fıydırıvermek: Attırıvermek
Gaagı : Kargı
Gadeşcim : Kardeşim, dostum
Galan : gayri, yeter galan..
Gaval : Kaval
Gayar : Sövme, küfür
Geliggeli : Geliyor, gelipgelir
Gelikgelen : Yürüyenler, gelenler
Gevrek: Simit
Gızmak : Kızmak
Gaaşıma : Karşıma
Gahpa : Kahpe
Grep : Oya türü
Göönek : Göynek, fanila, gömlek
Garankı : Karanlık
Günnük :Yevmiye
Gabık : Kabuk
Gaçıvedik : Kaçtıkgittik
Gırmak : Kırmak, (tütün gırmak)
Gönenmek: Güle güle oturmak
Gocuman : Büyük,iri
Gaari : Tamam,yeter
Ganare : Haylaz, yaramaz
Garıgol: Karakol
Gidivemek : Gitmek
Galangidelim : Artık gitmek
Gumbar: Kumar
Garı : Karı
Gız: Kız
Gutulmak : Kurtulmak
Gelcem: Geleceğim
Geliyom : Geliyorum
Gidiyom: Gidiyorum
Gızan : Efelerin yardımcıları, oğlan çocuğu
Gaadeş : Kardeş
Gayın : Eşin erkek kardeşi
Gayva : Kahve
Gocububa : Amca, büyük baba
Gocana: Yenge
Gosgoca : Kocaman,büyükçe
Gacıvermek : Kaçmak
Gebertmek : Öldürmek, ölesiye dövmek
Gelipduru : Geliyor
Gonşu : Komşu
Gocukapı: Dışkapı
Gocudonguz : Büyük domuz
Gözee : Güzel, hoş
Gı : Kız
gırceng : Kıracaksın
Garmak :Karmak, harç garmak
Gatmek : Katmak, eklemek, ilave etmek
Gavın: Kavun
Garpız: Karpuz
Gocugarı : Yaşlı kadın,nine
Goley : Kolay
Garı : Karı,eş
Gelibba: Geliyor
Gidibba: gidiyor
Gahberif: Kahpe herif
Gezipduru : Gezmek,geziyor olmak
Govvatlı : Güçlü, kuvvetli
Gine: Yine, gene
Göödüngmü : Görmek,Gördüğünü bildirmek
Gatmak: Koymak, katmak
Gıyma’lı: Kıymetli
Gabihat : Kabahat,suç,kusur
Gılıksız : Kaba, Saygısız (kıyafeti uygun olmayan)
Gandıma : Kandırmak,aldatmak
Galgımak : Zıplamak, Tepinmek
-gil : Aligil, Ayşegil
Gocuman: Kocaman, büyük
Gocuman Irabbım: Büyük Allahım
Guymak: Katmak, koymak
Guytu : Kuytu, Derin,çukur
Hada aman hada : Küçümsemek, git, yürü
Haddizatında : Aslında, esasında
Hayat: Büyük salon
Ha’ma: Fatma
Hunu : Şunu
Huna : Şuna
Heç : Hiç
Hilen: Falan, filan
Hindi : Şimdi,hemen
Hotraf: Fotoğraf
Hadendi : Haydi, gösteririm sana..
Hanı: Hani
Heybet : Azamet, büyüklük
Heybetlemek : İtibar etmek
Horeye : Buraya, şuraya
Hööle: Şöyle
Hınkırmak : Burnunu temizlemek
Hısım : Akraba
Hede : Evet de.. Kabul et..
Herif : Erkek
Hergile : Hergele, terbiyesiz
Harannı : Tencere
Huncacık : Azıcık
Hurmak: Vurmak
Irazi : Razı olmak,razı etmek
Irakı : Rakı(İçki)
Irbık: İbrik, sürahi
Irmızan: Ramazan
Işcak: Sıcak
Ihı,aha : İşte
Iraz: Raziye
Iramatlık : Rahmetlik
Irlanmak : Kıpırdamak
İlazım: lazım
iğlek : Yabani erkek incir
İleş : Leş, Hayvan ölüsü
İllen: Leğen
İliman: Limon
İbram: İbrahim
İrecep: Recep
İnaatar: Anahtar
İreşber: Rençber, çiftçi
İrezil : Rezil,utanmaz,arsız
İsmee: İsmail
Înoyası: İğne oyası
İlenmek: Beddua etm.
İspirte : Kibrit
İşe : Şey
İşlik : Gömlek
Karıbüber: Karabiber
Kâyasımıng: Ne karışıyorsun, keyfimin kâhyası mısın?
Kumpir : Patates
Kupa : Bardak
Kööden : Köyden
Körpü : Köprü
Kütük : Kesilen ağacın dip kısmı
Küfe : Söğüt dallarından yapılan dayanıklı sepet
Kaneviçe: İşleme
Kiremet: Kiremit
Kızan : Eli silahlı köy gençleri,efelerin yardımcıları
Kargı : Kamış,Saz
Kölge : Gölge
Kulağı tözüne: Kulak arkasına, ensesine
Löküs : lüks(pahalı),lüks lambası
Len : Yöresel dilde kaba söz
Löbet : Nöbet
Mabus : Milletvekili
Mektep : Okul
Mezin : Müezzin,Din görevlisi
Mayine : Muayene
Mehel : Münasip, uygun
Mehelle : Mahalle
Mertek : Kullanıma hazır budanmış ağaç,ince ağaç
Melmiket : Memleket
Mıhtar : Muhtar
Mıstıfa: Mustafa
Mustuu: Mustafa
Meemet: Mehmet
Maamut: Mahmut
Mefat etnek: Vefat etmek
Meret : İnatçı, sıkıntı veren,
Merdiman : Merdiven
Mazife : Vazife
Mıymıntı : Çekingen, sessiz
Mı’lak : Mutfak
Naf : Laf,söz
Nebilen : Ne bileyim
Nene: Babaanne, anneanne, nine
Nerem dedin : Neren rahatsız
Nevakıt : Ne zaman?
Napçeng : Ne yapacaksın?,Ne yapılacak?
Nahâsın : Nasılsın?
Nahanda Allah : Beddua
Negıda: Ne kadar?
Nesibetsiz: Münasebetsiz
Namazlaa : Seccade
Nolcek : Ne olacak?
Needipdurung?: Ne yapıyorsun?
Nişlebbang: Ne yapıyorsun
Nacabolsa: Nasıl olsa
Olcek : Olacak
Oolum : Oğul,Oğlum
Oluu : Olur,Olacak olan
Olubili: Olabilir
Olupbatı : Olmuş(oluyor)
Orasbı: Orospu
Oturupduru : Oturmak,Oturuyor olmak
Ö’lek : Korkak,Yüreksiz, ödlek
Öölen: Öğlen
Önkü : önündeki, şu
Öndele : o şekilde, öyle
Önküle: Öyle
Öngücü: yakında
Ötüpduru : Ötmek
Pençire: Pencere
Peşgir: Havlu
Pıransa: Pırasa
Potur : Pantolon
Seyirtmek : Koşmak
Sındı: Makas
Sıtında : Sırtında, arkasında
Senetlik: Banyo
Sarot: Havuç
Siplemek: Saplamak
Sööle : Söylemek
Soraala : Sorarlar
Selbes : Serbest
Sohralık: Sofralık
Sorem : Sorayım
Sıkış depiş: Sıkışık düzen
Sırat Körprüsü : Sırat köprüsü
Sıçan: Fare
Savışmak : Sıvışmak, dikkat çekmeden ayrılmak
Sıdırmak : Kırmak (Yumurta kırmak)
Şavk : ışık
Şeher : Sehir,Kent
Târa: odun kesen alet
Töbosun : Yemin olsun
Teke : Keçinin erkeği
Tığtebir : Beş parasız
Tingildemek : Sallanmak
Trampa : Takas
Tebelleş : Her işe karışmak
Tapa : Tıpa Tavık: Tavuk
Ula : Yöresel kaba hitap sözü
Ufecik : Küçücük
Uskar babıç : Yeni ayakkabı
Ünlemek : Seslenmek,Çağırmak
Ülen : Ulan, kaba söz
Vaa : Var
Vayız : Din görevlisi, vaaz
Yaygı: Minder
Yoğusa : Yoksa
Yemiş : İncir
Yenibaza : Aydın’ın İlçesi(Yenipazar)
Yazen : Yazmak, yazayım
Yazmak : Sermek
Yalım: Galiba
Yavıklı : Nişanlı,Sevgili
Yetee Gari : Yeter artık
Yakmek : Yakmak(Kına yakmak)
Yaveşden : Yavaşça(Usulca),Sessizce
Yörük : Göçebe,Türkmen oymağı
Yemem gaari : Artık yemem
Yemiş Talası : İncir bahçesi
Yaveş : Yavaş
Yular : Hayvanların başına takılan ip
Yümek : Yıkamak, (bısat yümek)
Yünmek : Yıkanmak
Zati: Zaten
Zabın: Bitkin, halsiz
Zâbit : Zaptiye, Asker
Zornan : Zorla,Zorlayarak
Zere : Gereğinde kullanılmak için saklanan tahıllar, zahire
Züzek başı : Önemli işin arifesi
KARADENİZ BÖLGESİ
doğdi:odun parçası
da:anlamı güçlendirmek için kullanılır
çupi:çubuk
ander:ölünün arkasından kalan
beyişağa:aşagıya dogru
aposkal:yapılması gereken iş
aclanmak:acıkmak
eyicene:iyicene
dolayluk:belden aşagıya sarılan peştamal
fafatara:kelebek
ebiri:öbürü
fufudi:sivilce
haloti:balgam
harçi:sırık
haşli:çok sıcak
hayin:çok
hutupis:yolmak koparmak
ikamak:yıkamak
ikilmak:yıkılmak
kambi:taze çay filizi
kaybana:istenmeyen bir şey
kevi:sağlam
kohlidi:sümüklü böcek
kumuşi:kestanenin kabuğu
kuyis:bağırmak çağırmak
kutali:odun parçası
maraz:ruhi hastalık
muh:çivi
nayla:serender
muncur :dudak
muhlama:mısır unu muhallebisi
momoli:böcek
paçi:küçük kız
pardi:erkek çakal
roka:mısırın kabuklu hali
sığran:ısırgan otu
tami:çay bitkisi
sumarluk:geç kalan son çocuk
tağra:ufak balta
yukisi gelmek:uykusu gelmek
yalağuz:yalnız
yaneeee:ne sandın?
vuuu:şaşırma ifadesi
pambuk:pamuk
pafuli:patlamış mısır
kastaniça:bir kabak çeşidi
pontul:pantolon
ola:ulan
langona:kör yılan
kukari:ucu çatallı değnek..
Abrul: Nisan
Accuk: Azıcık
Ahaca: İşte burada
Alamuk: Yağmurdan sonra güneşin bulutların arasından tesirli bir şekilde vurması
Anlak: Meydan
Azuk: Yiyecek
Bacca: bahçaBahçe, fındık bahçesi
Bayak: Az önce, demin
Bece: Bu gece
Bezene: Bezelye
Bıldır: Geçen sene
Bibi: Büyük hala
Böğün: Bugün
Bulaşuk: İspiyoncu
Cıbıldak: Çıplak
Cıdık: Tuzak
Cıftır: gibiÇok hızlı bir şekilde
Cılga: İnce su yolu
Cımbış: Komik, şaka
Çakır Gözlü1) Renkli gözlü 2) Ela gözlü
Çileklik Çalı çileği. Yaprağından çorba yapılır
Çömen:Otluk
Çöten: Darı anbarı
Çömez:Ufak çocuk
Çükelik,Çükelük: Çökelek
Çürük Ayı: Temmuz ayı. Ağustos ve Temmuz çürüklük ayları olarak bilinir.
Da: Anlamı güçlendiren ek
Dadduk: Sevimli, tatlı
Değermen: Değirmen
Depebızdık: Takla
Düşün: Mola, ara
Ebeguşağa: Gökkuşağı
Elguvan: Mor renkli bir çiçek, ergüvan
Encamı: Topu topu
Ey: Bir seslenme edası
Ey vermek: Seslenmek, çağıran kişiye cevap vermek
Eyhe: Sana göre hava hoş
Eylenmek: Oyalanmak
Fene: Çok
Fer: Derman, hal, kuvvet
Fırfıkıç: Ağzına kadar dolu
Fırtana: Fırtına
Gaccuk: Kadar
Galemlik: Bacanın üstüne, kuşların yuva yaptığı bölüm, bir nevi baca kapağı
Gelçek: Merdiven
Guytak: Çukur, kuytu
Güman: Umut
Güni: Güney
Güzine: Bir tür soba
Ğeçi, Geçi: Pis kötü şey, kötü insan, domuz
Ha: Anlamda kesinliği artıran bir nevi önek
Haböle,Haşöle Haole: Böyle, şöyle, öyle
Haccak: Güzel
Haçan: 1) Madem 2) Ne zaman
Haçan ki: Ne zaman ki
Halik: Küçük taş
Halpıtmak: Yoğurt yemek
Happak: Sade yoğurt
Henki: Yaşlı, ihtiyar
Henkimek: İhtiyarlamak
Heysin: Hasan adının yöresel söylenişi
ImıkIlık: ne sıcak ne de soğuk
İçlik: Gömlek
İleki gün,Lekigün: Önceki gün
Katuk: Ayran
Kemçük: Biçimsiz, çukurca
Kiraz Ayı: Haziran ayı
Löç: Çok ıslak, suya doymuş
Lülemek: Bir şeyin ucunu yontmak
Mabeyin: Oda
Mandalin: Mandalina
Mundar: Pis
Mühkem: Sağlam
Nene: Nine, babaanne ve anneanne
Oslama: Boşuna
Oyrak: Çukur arazi
Öğürsemek,Örsemek: İneğin boğa istemesi
Paçka: Küçük ev, serentiye benzer yapı
Palak: Ayı yavrusu
Palan: İnce minder
Rafan gitmek: Çok hızlı ilerlemek
Sağrak: Yağ saklama kabı
Sahan: Bakır kap, tabak
imelek: Uyuşuk
Süflü: Pasaklı
Şavgu: Şevki adının yöresel söylenişi
Şişek: Genç erkek koyun
Ta: Daha
Tırmıt: Mantar
Tili: Yemek seçen
Tüğüm: Düğüm
Ula: Bir hayret ve sesleniş nidası
Uşak: Erkek evlat
Uy: bir hayret nidası
Üzüm Ayı: Ekim Ayı
Vire: Daima, devamlı
Yal: İnek yemeği
Yane: Ne sandın?
Yarmaça: Yarılmış odun
Yayuk1) Ayran 2): İçinde bu ayranın yapıldığı tahtadan ve uzunca eşya
Yesir: Ebelemece türü bir oyun
Güpül: Şişman
Hasarı: Büyük su kamalı
Kemçük: Eğri
Orakayı: Temmuz
Yal: Hayvan yiyeceği
Teğin: Sincap
Çağ: El yıkama yeri (lavabo), banyo yapma yeri (banyo)
Çerik: Tuzlanmış ve kurutulmuş et
Eze: Teyze
Çiğit: Meyve çekirdeği
Kırtlamak: Isırmak
badal=merdiven
heğri=aman sende
bakraç=küçük bakır tencere
çit=başörtüsü,yazma
düğü=bulgur
işkefe=kuru yufka
gadder=kadar
zere=zira
ağleşmek(eğleşmek)=durmak,duraklamak
vareş=varmak
dekmük=tekme
sorutmak= ayakta durmak= ayakta dikilmek
bıldır=geçen sene
heraf=serin
şordan ağrı=şu taraftan, şuradan
ecük=azıcık
seğirtmek=koşmak
çimmek=duş almak, yıkanmak
gücük ayı= kış ayı
arbul ayı= nisan ayı
ivez>üvez= sivrisinek
bayahtan= demin, az önce, şimdi
ellâğam=sanırım, anlaşılan, demek ki
İÇ ANADOLU BÖLGESİ
zarlanmak=üzülmek
fahıllanmak= yaramazlık yapmak, şımarmak
dunmak=suya dalmak, dibe çökmek
arheyin= umursamaz arkasını düşünmeyen kişi
ıngılıp= densizlik eden kişi
cüllemek=işemek
gunlamak=doğurmak
sasımak=kokmak
incümek=ekşimek
mehelsemek=önemsemek
tey daha= işte orada!
ellağam=allah bilir
gursak gavurgası=anne yemeği
hanıya, yanıya= işte, yani gibi bir cümle başı ifadesi.
sohranmak= bir işi yapmamak için sorun çıkarmak mızmızlanmak.
çalmak=dövmek
almak=çalmak, [nerden aldın sorusunu sorarsanız hırsızlıkla itham ettiğiniz sanılabilir]
goğlenmek= havalanmak, uçmak
fırhamak= [özellikle mayalanmış hamur veya yoğurt için] taşmak
gövermek=çimlenmek, yeşillenmek
gobel= iri adam, pezevenk
it nallamak=boş işlerle uğraşmak
gor=mezar
dıydıhlanmak=boş yere söylenmek ayrıca sohranmak ile aynı anlamda kullanılır.
iliğançe=küçük leğen
herslenmek= kızmak azarlamak
kerme=tezeğin diğer bir adıdır.
gıgı=koyun,tavşan boku
partal=yalan
Abaam: Bir tür şaşırma ünlemi
Ağzına bağale bi: Söylediğine bak hele
Ağzını ayırmak: Tembellik etmek, iş görmemek
Alamaç: Ateş
Apsu: Pardon
Avgın: Ark, oluk
Bıldır: Geçen yıl
Biil: Bu yıl
Cacık cucuk konuşma: Boş boş konuşma, saçmalama
Carı: Çabuk, acele
Bük: Ağaçlık yerCilis: İyice, hepten
Çıdırgı: Ateş tutuşturmakta kullanılan kuru dal parçaları
Efenekli: Aşırı titiz
Çörtleğen: Binanın damından yağmur vb suyunun akmasını sağlayan madeni oluk
Enek: Meyve çekirdeği
Gidişmek: Kaşınmak
Ellik: Sahur
Filke: Musluk
Homukmak: Memnuniyetsizliğini yüz ifadeleriyle belli etmek
Pürçüklü: Havuç
Balak: Tavşan yavrusu
DOĞU ANADOLU BÖLGESİ
men = ben
biçağ = bıçak
darağ = tarak
geliyem = geliyorum
gidiyem = gidiyorum
gelecağ = gelecek
gehve = kahve
ılan = yılan
çılpağ = çıplak
biliyem = biliyorum
bilmiyem = bilmiyorum
he = evet
yo = hayır
yatti = uyudu
eze =teyze
efe = dede,baba
bibi = hala
dıngalafıs = tahtıravelli
gemet =takat
hortheşil =yorgun gijivilli =gürültü
küflankuf = salıncak
gılbaş = kel
püçülük = havuç
makat = divan
alça = erik
alo = kara erik
şıpik = terlik
hoşaf = komposto
pişik = kedi
ğoppal =baston, asa
çımmek =yüzmek
apar =götür
eyvan =balkon
kutik,tula =köpek yavrusu
bizav = inek
kurrik =eşek
çamuş =manda
şoratan =yağmur oluğu
asta = yavaş
garişga =karınca
gartol = patates
gıddan = büyük
guşğane = tencere
mığ = çivi
sufat = yüz
şor = tuzlu
teşt = leğen
tuman = kilot
zahar = belki
bağtavar = talihli
oki = mesela
beçara = zavallı
naçar = aciz
zeher = zehir
zıkkım = zakkum
hara = nere
aba = anne
çırığ = yırtık
nehre =yayık
nağirci =çoban
lülehin = ibrik
gartmağ = kir
dıringavaz= dengesiz
ğırde = küçük
cendek= vücut
gırran = kıran, hastalık
zehırmar = yılanın zehri
zehlem getmiş = nefret etmek
dığe= yaramaz çocuk
mozigini töküp= surat asmak
içim gıjgırıt= midem yanıyor (gastrit,reflü)
hırneyın şişe = nefes almada zorlan ciğerlerin şişsin
tırığe düşmüşem= ishal oldum
fırttığ= sümük
gıldever=yuvarlak
avtafa=ibrik su kabı
celikan=büyük su kabı
GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ
Acar- acar (yeni)
Baci-bacı
Bibi- bibi (hala)
Bizav- buzağı
Bori-boru
Çakuç-çekiç
Dengiz-deniz
Donguz- domuz
Dışıman-düşman
Eze- teyze
Guleş-güreş
İsot- ıssı ot (biber)
Kantır- katır
Kırtık- kırıntı
Lepe- lapa
Nene-nene (nine)
Pembuk-pamuk
Pıçuk- küçük
Sobe-soba
Vare-var (gel)
Vardek-ördek
MARMARA BÖLGESİ
kızan: çocuk, genç manasında
talika: tamamen ahşaptan yapılma at arabası
pırkalamak: kurcalamak, dürtmek
safi : saf, arı
bikerette: bir işi tekseferde yapmak,
maacır: muhacir
aydamak : sürmek (araba-bisiklet)
aykırlamak: bir istikamete yönelmek, yöneltmek.
peçka: eryerde kuzine diye bilinen dökme demirden yapılmış soba – ocak – fırın nitelikleri taşıyan kendi zamanının teknoloji arikası.
kufa: kova
aretlik: ahiretlik
tevekel: saf,salak(sakil)
pate: misket
şam şiytanı: cin fikirli
spıtmak: fırlatmak,atmak,fıydırmak
çava: yabancı insan
raspiska: adı bilinmeyen herhangi bir nesneye verilen isim
muk: susmak,eylemsizlik
eyyyyyyy!: bir seslenme biçimi (tehditi ifade eder)
kadam: kardes
aga: abi
purnik: alkollü içecek
pangallık: çayir, çimen, meralik
mari , mara , mare: hitab sekli
gündöndü: ayçiçek
ampir: salak, sersem
şaşor: şaşkin, sakar
moka:öküz
kapçik ağızlı: agzinda bakla islanmayan, çat çat herseyi soyleyiveren
su singili: uzun boylu
langır langır: boş boş ve alık alık
kendiliksiz: akli basinda olmiyan
kotirik: çardak çatisi örnek : kotirikleri alçak olmus onun beyaa
tirildama: kafami şişirme
te / ti niyanda: işte orada
kaptır burdan: bu yoldan devam et
bızıklamak: kurcalamak, karıştırmak
akıttı pale: korktu lavuk manasında
gideymişin / geleymişin: gidicekmişsin/gelecekmişsin (trakya geniş zaman)
inge: yenge örn:fatme inge
ayda bakalım: sür, öndeki aracı takip et.
apolye: hoparlör örn:te bu apolyelerden kafam şişti
nabüsünüz: napıyosunuz
üşüüüüz biz: üşüyoruz biz
aayır be abacım : hayır ablacım
bıyyyy: şaşırma ünlemi
domtiz: domates
iç üzmiyelim birbirimizi at kulağına bağlayalım bu işi:pazarlık yaparken kullanılan deyim.
sefte: ilk
ilistre: kevgir
ilmon: limon
abu: hala
kaçım kaçım: telaşlı
fasle: fasulye
cili: misket
zımzık: misket
paysınmak: kendine pay ayırmak
ava: havva isminin yöresel telaffuzu
atçe: hatice
aade: haydi (hayde)
NOT: Küçücükte olsa sizlere yardımcı olabildiysek ne mutlu bizlere. Zaman ayırdığınız için teşekkür ederiz. Yazımız hakkında yorum yapmak isterseniz yayınlarız. beyinsi.com ailesi